Merhaba Sevgili Okuyucu,
Bu makalem güven üzerine.
TÜİK tarafından açıklanan tüketici güven endeksi aslında nedir ve bu endeks hangi sonuçları doğurur, birlikte irdeleyelim.
Reel sektör
Para kazanmak için sadece üretim yapan sektördür. Tarım ve sanayi gibi. Bir ülkenin tüm ticari ve finansal faaliyetlerinin temelidir çünkü üretim yoksa borsa ve manipülasyonlar ile sağlanan kazanç halka uzak kalır ve bir yatırımdan (kalkınma) bahsedilemez. Küresel krizlerden en çok etkilenen sektördür.
Finansal Sektör
Fon akışına aracılık eden kurumların tamamı olarak adlandırılır. Finansal sektör tarafında verilen hizmetler dört grupta toplanır:
- Tasarrufların harekete geçirilmesi,
- Riskin dağıtılması,
- Kaynakların kullandırılması ve
- Kullandırılan kaynakların izlenmesi.
Bireylerin duyarlılıkları güven endeksleri ile ölçülür. Reel ve Finans sektörünü oluşturan bireylerin ‘duyarlılıkları’ piyasalara yön verir.
Tüketici veya yatırımcıların yapacakları harcama, tasarruf veya yatırım faaliyetleri ‘bilişsel zekâ yanında’, ‘duygusal zekâ’ ile daha fazla ilişkilidir.
Tüketici güven endeksi
Tüketicilerin ülke ekonomisi ile ilgili duyarlılıklarını ve beklentilerini ölçer.
Endeks hesaplanırken; “Gelecek 12 aylık dönemde”
-Hanenin maddi durum beklentisi,
-Genel ekonomik durum beklentisi,
-İşsiz sayısı beklentisi,
-Tasarruf etme ihtimali, gibi göstergeler baz alınırdı. Ancak bir güncelleme yapan TÜİK, son açıkladığı endekste, “işsiz sayısı beklentisini ve tasarruf etme ihtimalini” hesaplamalara dâhil etmediğini anons etti.
Reel kesim güven endeksi, yatırımcı duyarlılığını ölçmek amacıyla, reel sektör temsilcilerine uygulanmaktadır.
Ekonomik güven endeksi
Üreticilerin genel ekonomik durumuna ilişkin değerlendirme, beklenti ve eğilimlerini özetleyen bir bileşik endeks olup, (tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet sektörü, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endeksleri) tüketicinin yanı sıra, imalat sanayi, hizmet sektörü, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinin beklentilerini göstermektedir.
Ekonomik güven endeksi ve alt endekslerinin 100’den büyük olması, genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği gösterir.
Türkiye’deki tüketici güveni, 22 Nisan 2020 54,9’luk endeks puanı ile, TÜİK tarafından tüketici güven endeksinin açıklanmaya başlandığı yıl olan, 2004’ten bu yana açıklanan en düşük seviyeyi görmüştür.
İkinci en düşük puan 2019 Mayıs ayında 55,3 olarak kaydedilmiş. Ağustos 2018’de ise döviz kurlarında yaşanan artışla, beraberinde makroekonomik göstergelerde yaşanan negatif performansı getirmiş, tüketici güvenine de etki etmiş ve bu sebeple endeks puanlarında oldukça düşüş gözlemlenmişti.
En düşük 3. endeks puanı ise o dönem yaşanan küresel krizin ardından 55,7 ile Kasım 2008’e ait.
Tüketici Güveninin Ekonomiye Etkisi
Tüketici güveni en çok ekonomik, sosyal, politik gelişmelerden ve ülke güvenliğinden etkilenir. Bireyin ve çevresinin gelir durumu, iş durumu ilgili beklentileri, harcama ya da tasarruf eğilimine yansır. İnsanlar işlerini kaybetme riskiyle karşılaşınca, alıştıkları gelir düzeyinde azalma olasılığı ortaya çıkınca güven kaybetmektedir. Ekonomiyle ilgili haberler, büyüme değişimleri, hükümetin halka dönük uygulamalarındaki gelişmeler, yani medya yansımaları insanların güvenini etkilemektedir.
Tüketici kendini güvende hissederse, ihtiyaca yönelik harcama eğilimi artmakta, parası yetmiyorsa kredi kullanmaktadır. Bu eğilim hem reel piyasaları, yani üretimi hem de finans piyasalarını olumlu yönde etkiler, canlandırır.
Tüketicinin güveni yoksa harcama eğilimi azalır, tasarrufa yönelim artar, başka bir ifadeyle tüketim azalır. Azalan tüketim üretimi de yavaşlatır ve piyasa durgunluğu başlar. Üretim yavaşlayınca ise yatırım yapacak olan yatırımını ertelemekte, işçiye ihtiyacı olan işçi alımını durdurmaktadır.
Bu nedenle, tüketici güveni ile ilgili tüketici güven endeksi gibi göstergeler ulusal ekonominin alacağı yön için pusula görevi görmektedir.
Pusulamızın, güvenli bir gelecek için ilim ve bilimden şaşmayacağı günler temenni ederim.
Aslı Arslan
Sorular ve yorumlarınızı sayfanın altındaki iletişim kutusundan bize kolayca iletebilirsiniz.
İletişim:
Yazar: asli@arslanasli.com
Kaynakça:
http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30945
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/426533
https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCketici_G%C3%BCven_Endeksi