Merhaba Sevgili Okuyucu,
Hepimiz, evet hepimiz, para sahibi olmak ya da mevcut paramızı artırmak istiyoruz. Gözümüz istemsiz borsa hareketlerine takılıyor, kulağımıza gün içinde defalarca dolar kuru, altının gramı gibi yatırım araçları değişimleri fısıldanıyor. Youtube, finansal yatırım danışmanı videoları ile dolu. Anlamasak da gelir ve bilgi seviyemizle orantılı riskler çerçevesinde yatırım kararları almaya, paramızı enflasyona karşı korumaya çalışıyoruz. Ama bazı insanlar var ki bu yatırım araçları dünyasının efendileri, takip eden değil, yön verenler. Her efendi gibi kendisine hizmet ettirenler. Yatırım dünyasının kurtları.
BORSANIN EFENDİLERİ
Warren Buffet, George Soros, Hetty Green, John Malone, John Marks Templeton…
Bu isimler size tanıdık gelmediyse, borsa zenginleri ve borsa dünyasının efendileri ile henüz tanışmamışsınız demektir. Ortak özellikleri; Dünya’nın en önemli borsa zenginleri olmalarının yanı sıra, hisse senetlerini finansal yapı veya büyüme potansiyellerine bakarak değil, öngörüleri ile piyasa psikolojisini tahmin ederek, en düşükten alıp, yüksek olduğu yerden satabilmeleri ve sıra dışı yatırım kararları, uzun vadeli yatırıma verdikleri önemdir.
SPEKÜLASYON
Yatırım dünyasında spekülasyon, sıklıkla manipülasyon ile karıştırılsa da tamamen farklı anlam içerir ve yasal bir kavramdır. Spekülatif yatırım, risk alarak fiyat değişimlerinden kar elde etmektir. Riskli yatırım araçlarından yüksek gelir elde etme beklentisi ile senetlerin değeri düşükken satın alarak, senetlerin değeri yüksekken satma işlemidir. Eğer beklenti gerçekleşmez ise spekülatör zarar eder. Uzun vadeli hareketlerde daha karlıdır. Spekülatif yatırımların artması, kırılgan yapıdaki ülkelerin ekonomilerinde dalgalanmalara neden olabilir.
MANİPÜLASYON
Manipülasyon ise, yatırımcı kararlarını etkilemek amacıyla senedin değerini düşürmek ya da artırmak amacıyla asılsız bilgi yayma işlemidir. Alım satım işlemleri esnasında emirlerin değiştirilmesi, iptal edilmesi gibi fiziksel müdahalelerle, piyasada fiyat oluşum sürecini etkileme girişimleri de manipülasyon olarak tanımlanır. Kısa vadeli hareketlerde etkilidir. Kesinlikle yasal değildir.
Yukarıda bahsi geçen isimlerden George Soros spekülatif yatırım için en etkili örnek olacaktır.
KARA ÇARŞAMBA
İngiliz Sterlini’nin 1990’dan 1992’ye kadar, Almanya’nın o dönem geçerli olan para birimi Alman Markı’na karşı sabitlenmiş bir kuru vardı.
Ancak 1992’de İngiltere’nin döviz rezervi tükenmek üzereydi ve Sterlin sert bir düşüş yaşadı. Bu düşüşün yaşandığı gün olan 16 Eylül 1992 İngiltere için Kara Çarşamba olarak tarihe geçti.
Soros, Kara Çarşamba öncesinde, yaklaşık 10 milyar dolar değerinde sterlin borç aldı ve bu Sterlin’lerle Alman Markı aldı.
Kara Çarşamba sonrasında Alman Markı, Sterlin’e kıyasla daha değerli hale geldi ve sonuç olarak Soros, aradaki kur farkından yaklaşık olarak 1 milyar dolar kazandı.
Soros’un buradaki öngörüsü, İngiltere’nin döviz rezervlerinin tükenmeye başlaması oldu.
WALL STREET
Bir de manipülasyon örneği verelim o halde; Jordan Belfort, ‘Wall Street Kurdu’, ülkemizde aynı isimle vizyona giren ve kendisine Leonardo Di Caprio’nun hayat verdiği unutulmaz karakter.
Jordan Belfort, 1987’de Wall Street’te çalışmaya başladı. 1990’ların başında Stratton Oakmont broker şirketini kurdu. Çok düşük değere sahip (penny stocks) hisselerin fiyatlarını manipüle ederek yatırımcıları “pompalama ve boşaltma” hisse senedi satışlarıyla servet kazandı. Pompala ve boşalt yönteminde, manipülatörler önce işlem hacminin sığ olduğu bir para veya sermaye piyasası aracını piyasadan toplarlar. Sonra, bu varlığın artacağına dair asılsız iddialarda bulunurlar. Bundan hemen sonra da alıma geçerek fiyatı yükseltmeye başlarlar. Bir noktadan sonra söylentiler ve yanıltıcı yorumlar ve de fiyatın artıyor olması, bu varlığa olan talebi arttırır ve fiyat yükselmeye başlar. Herkes fiyatın daha da artacağını düşünürken, manipülatörler ellerindeki ucuz fiyattan aldıkları varlıkları şişmiş fiyatlardan satarak para kazanırlar.
Finansal okur yazarlık, yani bilgi edinme ve bilgiyi yorumlama yeteneği, hayatın diğer alanlarında olduğu gibi yatırım dünyasında da özgür irade ile karar verebilmek için her şey demektir. İlginiz ve merakınız varsa sabırla, temelden başlayarak öğrenmek mümkün.
Warren Buffet’in dediği gibi; “Yetenek ne kadar büyük, emek ne kadar fazla olsa da bazı şeyler zaman alır. Dokuz farklı kadını hamile bırakarak bir ayda bebek oluşturamazsınız.”
Aslı Arslan
İletişim için
Yazar: arslas01@gmail.com
Editör: editor@objedergi.com
https://www.stockinvestor.com/28036/worlds-greatest-speculator/
https://kanalfinans.com/sorular/manipulasyon-nedir-borsada-manipulasyon-nasil-yapilir
https://www.nasdaq.com/articles/5-market-manipulation-tactics-and-how-avoid-them-2018-04-11
The Education of a Speculator (Victor Niederhoffer)