Arz, değişik fiyat düzeylerinde üretilen, üreticilerin üretip satmaya hazır oldukları mal miktarını ifade eder. Talep, bir malın satın alınma isteğidir.

Arz eğrisi neden pozitif eğimlidir? Talep arttıkça fiyat artar fiyatın artması üreticileri üretmeye teşvik ederek arzı artırır. Kısaca, fiyat ile arz edilen miktar arasında doğru yönlü ilişki bulunur. Fiyat artarsa; arz edilen miktar artar. Fiyat, bağımsız değişkendir.

Talep neden negatif eğimlidir? Talep eğrisi, talep edilen miktar ile fiyat arasındaki ters yönlü ilişkiyi gösterir. Yani Fiyatı artınca, talep edilen miktarın azalır. Fiyat azalırsa; tüketiciler fiyatı düşen malı daha fazla tercih eder. Piyasa talebi bireysel talebin yatay toplamından oluşur. Arz, talep ve piyasa dengesini detaylı olarak yazımızın devamında inceleyebilirsiniz.

1. Talep Nedir? Talebi etkileyen Unsurlar -Sağa ve Sola Kaydıran Nedenler?

Talebin tanımını yukarıda yapıldı. Talebi etkileyen unsurlar şu şekildedir; Talep grafiği aşağıda verilmiştir.

Malın fiyatı; fiyat arttıkça tüketiciler daha az miktarda mal talep eder. Fiyat azaldıkça talep miktarı artar. Sadece miktarı etkiler, diğerleri ise talebi etkiler ve paralel kaymasına neden olur.

Parasal gelir; gelir artarsa mala olan talep artar. talep eğrisi sağa paralel olarak kayar. Gelir azalırsa, mala olan talep azalır. Talep eğrisi sola paralel kayar.

Diğer Malların Fiyatı; İkame ya da tamamlayıcı malların fiyatları da etkili olur. Örneğin, A malının ikamesi B malının fiyatı artarsa; tüketiciler A malından daha fazla talep eder. İkame mal, birbirine tıpatıp benzeyen mallardır (Abant ve Erikli su birbirinin ikamesidir). Eğer, A ve B malları tamamlayıcı mallar ise; B malının fiyatının artması A malına olan talebi azaltır. Tamamlayıcı mal, ancak birlikte kullanıldığında fayda sağlayan mallardır (Benzin ve araba gibi). Talep eğrisinde ikame malın fiyatı artarsa; eğri sağa paralel olarak hareket eder. Tamamlayıcı malın fiyatı artarsa; eğri sola doğru paralel hareket eder.

Zevk ve Tercihler; Zamanla zevk ve tercihler değişebilir. Örneğin, 50 yıl önce daktiloya talep fazla iken; şu an sadece antikacılarda satılmaktadır. Zevk ve tercihler olumlu yönde değişirse; talep eğrisi sağa paralel olarak kayar.

Bekleyişler; Beklentilerde talep üzerinde etkilidir. Örneğin, piyasada doların artacağı beklentisi varsa; dolara olan talep artar.

Nüfus; nüfus arttıkça tüketim artar. Bu da doğal olarak talebi etkiler. Nüfusun artması, talep eğrisini sağa paralel olarak kaydırır.

Önemli not; sadece malın fiyatı talep eğrisi üzerinde harekete neden olur. Gelir, ikame ve tamamlayıcı malların fiyatı, nüfus gibi etkenler eğrinin paralel olarak kaymasına neden olur. Sorularda talep miktarının değişmesi deniliyorsa eğri üzerinde hareket vardır. Talep değişmesi deniliyorsa; eğri paralel hareket etmiştir.